"Xích đu" - chuyện miền xuôi miền ngược
Một người đàn ông đứng tuổi với nụ cười hiền hậu trên môi đang ngồi trong bóng cây cùng gương mặt rạng rỡ và ra sức đưa đẩy một chiếc xích đu bên trên có một thiếu nữ xinh tươi, tinh nghịch mang trang phục váy hồng lộng lẫy. Ông ta có vẻ đang vô cùng hạnh phúc. Không khó để có thể đoán ra được rằng có lẽ đây là ông chồng già của cô gái trẻ này. Nhưng có điều chắc hẳn là ông ta hoàn toàn không có thể ngờ được rằng cách đó chỉ mấy bước chân thôi lại còn có thêm một tên trẻ tuổi mặt mày còn rạng rỡ hơn nữa đang miệng há chữ O, mắt tròn mắt dẹt nằm trong bụi cây (núp lùm) ngay dưới chân cô gái. Không những thế hắn còn háo hức vạch lá, sỗ sàng nhìn thẳng vào bên trong váy của cô nàng. Nhưng vì chắc đã quá quen với cảnh này nên cô ả không những chẳng hề bối rối mà ngược lại như còn cố gắng "tạo điều kiện cho đồng đội" bằng cách vung chân lên một cách đầy phấn khích đến nỗi văng cả một chiếc giày suýt nữa thì trúng ngay vào mặt tượng thần Harpocrates (tức là thần Im lặng trong Thần thoại Hy lạp, còn trong Thần thoại Ai Cập thì đó là thần Bí mật) đang đưa ngón tay trỏ lên môi làm dấu nhắc nhở!
Thật đúng là một bức tranh với đề tài "Lấy miền xuôi nuôi miền ngược" rất kinh điển!
Nhưng tuy là đề tài có vẻ không nghiêm túc cho lắm nhưng nói về mặt nghệ thuật thì bức tranh này lại được đánh giá rất cao. Nó là một trong những bức tranh nổi tiếng nhất thế kỷ 18 và đồng thời là một trong những kiệt tác xuất sắc nhất của trường phái Rococo. Đây là một phong cách bao gồm cả kiến trúc, nghệ thuật, hội họa và trang trí với đặc điểm là đặc biệt lộng lẫy, cầu kỳ, tinh tế và thanh tao thường được dùng cho các nhà thờ và cung điện. Trường phái này là sự kết hợp giữa sự bất đối xứng, những đường cong uốn lượn, tinh xảo... phát triển mạnh ở Châu Âu vào thế kỷ 18. Trong bức họa này phong cách đó được thể hiện qua những nét vẽ cầu kỳ, nhất là phần mô tả phong cảnh với những sắc màu, cảnh vật như xứ sở thần tiên trong một câu chuyện cổ tích. Và đây cũng là một lý do nữa đã hấp dẫn ta khi chọn thử sức với bức tranh phải nói là được vẽ một cách rất công phu này. Chỉ có điều hơi lạ là ở đây Fragonard đã chọn một kích thước có thể nói là rất nhỏ cho bức tranh với vô số chi tiết tỉ mỉ như thế này khiến cho ta lúc vẽ gần như luôn luôn phải sử dụng các cây cọ với nét nhỏ nhất. Có lẽ điều đó là để nhằm phô diễn độ tinh xảo của các đường nét.
Nhưng nếu phân tích rộng ra về nội dung thì có thể nói bức tranh đã lột tả ba ham muốn cơ bản nhất trong thế kỷ 18 (và của con người nói chung) là Tiền bạc, Quyền lực và Tình. Người chồng già chỉ có thể chu cấp cho cô vợ trẻ về Tiền bạc và những thứ đồ xa xỉ nhưng không thể thỏa mãn những ham muốn của cô nàng, và do đó người chồng bị bóng râm che phủ trong khi người phụ nữ chỉ hướng sự chú ý tới điều mà cô ta ao ước. Cô nàng đáp lại nhân tình trẻ bằng cách nghiêng đầu, ra hiệu và mỉm cười tinh nghịch với anh ta trong lúc vung chân hất chiếc giày bay trên không trung một cách lả lơi. Người phụ nữ này đang tận hưởng việc thân mật với tình nhân dù đã kết hôn với người chồng giàu có hơn tuổi nhưng lại không thể thỏa mãn cô ta về mặt tình cảm. Cô nàng tượng trung cho Quyền lực khi tự cho phép mình lựa chọn cách hưởng thụ cuộc sống một cách viên mãn nhất theo ý muốn cá nhân. Còn gã trai trẻ ở góc trái phía dưới (núp lùm) tượng trưng cho Tình và đóng một vai trò kịch tính giữa người phụ nữ và người chồng.
Và cuối cùng để kết thúc câu chuyện này ta có thể mượn tạm câu nói nổi tiếng của người cộng sản Julius Fucik, tác giả cuốn “Viết dưới giá treo cổ”: Hỡi nhân loại, ta yêu người. Hãy cảnh giác (với đám núp lùm)!
Kích thước tranh đang vẽ được giữ lại theo đúng như nguyên bản là 81cm x 64,2cm
Chạm (click) vào photo để mở và vào chế độ phóng to nếu xem chi tiết.